Jy is uiteindelik klaar geskryf aan jou manuskrip. Jou vriende het gelees en almal stem saam: dié een moet jy publiseer. Jy skraap jou moed bymekaar en stuur jou manuskrip na 'n uitgewer. Jy wag maande vir terugvoer. En kry uiteindelik 'n afkeurbriefie. Jou hart is gebreek, jou droom van publikasie in sy maai.
Troos jou daaraan dat baie skrywers voor jou presies sulke briefies gekry het – en steeds kry. Soms verskaf die uitgewer redes waarom die manuskrip afgekeur is. Soms is 'n afkeurbrief generies en vaag. Hoe moet jy weet wat fout was met jou storie? Hier is 5 redes waarom ek manuskripte afgekeur het.
1. Swak taalversorging en 'n klomp spelfoute Wanneer 'n manuskrip vol spel- en taalfoute is, dra dit 'n duidelike boodskap oor: Jy is nie ernstig oor jou skryfwerk nie en ook nie trots op jou storie nie. Waarom moet 'n uitgewer dan opgewonde raak? Jy kan 'n gratis speltoetser aflaai of by VivA registreer vir taalhulp, en 'n speltoetser asook toegang tot ʼn magdom woordeboeke koop. Proeflees jou manuskrip voordat jy dit na 'n uitgewer stuur.
2. 'n Oninteressante of stereotipiese hoofkarakter
Wanneer ek begin lees, moet 'n hoofkarakter my aandag trek en my nuuskierig maak. Hou ek aan met lees, wil ek identifiseer met en emosioneel belê by ʼn hoofkarakter. Lesers soek nie foutlose helde of karikatuuragtige antihelde nie. Ons soek iemand wat eg en werklik voel.
“Most people read fiction not so much for plot as for company. In a good piece of fiction, you can meet someone and get to know her in-depth, or you can meet yourself, in disguise, and imaginatively live out and understand your passions. If character matters so much to the reader, it matters even more to the writer. Once you create convincing characters, everything else should easily follow.” (Josip Novakovich, Fiction Writer’s Workshop)
Karakters behoort kompleks te wees met vrese en vreugdes, swakplekke en sterkpunte. Daar moet iets wees wat jou karakter graag wil bereik – of dit nou is om 'n minnaar se hart te wen of 'n moordenaar vas te trek. Iets moet jou karakter vorentoe dryf.
(Maak seker dat jou storie nie te veel karakters het nie. Dit trek maklik die leser se aandag van die hoofkarakter en die handjievol belangrike karakters om haar af.)
3. Geen behoorlike plot nie; alles gaan te goed
Jou karakter se dryfveer, haar motivering, dit wat haar interessant en kompleks maak, is hier ter sprake. Wat wil jou karakter regtig hê/bereik? Hoe ver sal sy gaan om dit te kry? Laat jou karakter veg vir wat sy graag wil bereik. Maak haar lewe moeilik. Gee haar uitdagings. Moenie haar jammer kry nie; jou werk as skrywer is om haar hel te gee.
“Characters are interesting in their conflict, their misery, their unhappiness, and their confusion. They are not, alas, interesting in their joy and security. The first gives them a pit out of which they climb during the course of a novel. The second robs them of a story.” (Elizabeth George, Write Away)
4. 'n Hoofkarakter wat nie ontwikkel gedurende die storie nie
Reg, jy het 'n karakter wat my interesseer en jy gee haar die wind van voor. Nou moet jy mooi let op jou karakter se emosionele belewenis. Lesers het afwisseling nodig. Moenie jou karakter in dieselfde tipe situasies plaas wat geen emosionele opwinding veroorsaak nie. Karakters is veronderstel om verskillende uitdagings, suksesse en mislukkings te beleef – en hulle moet emosioneel anders op elkeen daarvan reageer. Een mislukking na die ander beteken dat jou karakter toenemend terneergedruk – of dalk meer vasberade gaan voel. Teen die einde van die verhaal moet jou karakter anders optree / dink / voel as aan die begin van die verhaal. Die gebeure in jou verhaal moet 'n duidelik impak op jou karakter hê.
5. Geen logiese verloop nie en hopeloos te veel toeval
'n Storie is soos 'n stel domino’s wat die skrywer opstel. Die eerste insident, gewoonlik daardie ding wat jou hoofkarakter uit haar gemaksone druk, lei tot 'n besluit. Wat lei tot optrede. Wat lei tot 'n gebeurtenis. Wat lei tot 'n besluit. Ensovoorts. Oorsaak en gevolg. Jou storie moet logies vloei. Moenie probeer om spanning te skep met toevallighede en onverwante insidente nie. Elke toneel in jou storie moet skakel met die een voor en na hom. Elke toneel moet 'n doel hê (dit moet óf iets van die karakter wys óf die plot vorentoe dryf deur spanning te bou).
Die uitgewersbedryf is kompeterend; jou manuskrip is een van vele waardeur 'n uitgewer moet werk. Indien jy gelukkig is om terugvoer te kry, neem dit ter harte. Herskryf, herskryf en herskryf weer. Maak gebruik van 'n manuskripontwikkelaar en kry professionele hulp. Die suksesvolle skrywer, die een wat uiteindelik gepubliseer gaan word, sien 'n afkeurbrief as 'n geleentheid om te leer en te groei.
Gelukkig leer ons al hierdie dinge in die skryfskool by Ink in my pen. Nou wag ons....tik tok.